Het seizoen zit er weer op. En dan bedoel ik natuurlijk het seizoen van Julius en Kylie, van John en Eileen, van Jan en Dorien, van Martijn en Ciska, van Deedry en Roy, en van Simone en Roel. En dan ben ik er nog een heleboel vergeten, maar dat doet er nu even niet toe.
Boer zoekt vrouw dus. We mogen onderhand wel zeggen: de moeder aller datingshows. Het blijft wonderlijk dat dit programma nog steeds zo tot de verbeelding spreekt. Nou niet meteen denken dat ik een trouwe volger ben, want dat ben ik niet. Maar in de loop der jaren heb ik toch stiekem heel wat stellen de revue zien passeren. Als alibi voor mijn voyeuristisch kijkgedrag -want het is toch een soort aapjes kijken op een boerderij- kan ik opvoeren dat het programma pal na het voetbal in Studio Sport komt. Maar ik geef toe: dat is een slappe smoes.
Het fascinerende van BZV zit hem natuurlijk in dat onhandige gedraai om elkaar heen, in datgene wat er niet gezegd wordt. In een stoere uitleg van de werking van de melkmachine, terwijl twee armen elkaar net iets te lang onnodig aanraken.
Je herkent het ongemak, dat aan bijna elke relatie voorafgaat, en je kunt hoop putten uit het programma: gelukkig ben jij niet de enige die een beetje zat te stuntelen toen je avances probeerde te maken.
En het is aandoenlijk om te zien hoe drie vrouwen ongemakkelijk met elkaar zitten opgescheept, terwijl ze elkaars concurrenten zijn. Ze trekken vol goede moed een overall aan om te laten zien dat ze niet terugschrikken voor een portie koeienstront of het sjouwen van zware hooibalen. Alles om maar in een goed blaadje te komen bij de desbetreffende boer.
Het is ook prikkelend om te zien hoe de prille, aankomende stellen op de Citytrip gaan -ook al weer zo’n gevleugelde BZV-uitdrukking. De mooiste tropische paradijzen, van Madeira tot Gran Canaria, en de mooiste sneeuwplaatjes, van de Zwitserse Alpen tot het Noorse Trondheim, trekken aan je voorbij. Ik moet bekennen: je hoopt toch altijd dat het wat wordt, als je al die schermutselingen op die schitterende locaties ziet.
Als je naar Wikipedia gaat, krijg je een verbazingwekkend gedetailleerd Boer zoekt Vrouw-overzicht van deelnemers, het aantal ontvangen brieven, koppels, huwelijken en baby’s -die in het BZV-jargon steevast liefdesbaby’s of Boer zoekt Vrouw baby’s worden genoemd. Honderden koppels, compleet met jaartallen, duur van de relatie, aantal gesloten huwelijken en aantal verwekte baby’s zijn in overzichtelijke kolommen weergegeven. Het is net of je de overzichten van de waterstanden bekijkt, of de stand van de aandelenkoersen: als er veel stellen zijn gevormd is dat goed, als er veel baby’s uit die relaties voortkomen is dat een bonus. Traditioneler kun je het bijna niet verzinnen.
Tja, en dan wordt daar natuurlijk tegenin gebracht dat het programma ook weleens een lesbische boerin heeft gekoppeld, en dat er ook weleens een boerin bezoek kreeg van drie mannelijke aanbidders, maar erg veel meer dan de excuus-Truusen voor het algehele uitgangspunt van het programma zijn dat toch niet.
En is er wel eens een boer geweest die zijn boerderij wilde opgeven om bij Jeanine of Chantal in te trekken in hun bruisende stadswoning? Of om haar te gaan helpen bij het opzetten van een vegetarisch eettentje of vintage kledingwinkel? Ik kan me vergissen, maar ik heb het niet gezien. Aan de boerenrolpatronen kan nou eenmaal niet worden getornd.
Jazeker, er heeft ook weleens een biologische boer een rol gespeeld in het programma, maar dat valt in het niet bij de honderden megavee- en varkenshouders, de mechanische kipfabriek-houders en de vrolijk pesticiden in het rond spuitende akkerbouwers.
En misschien komt daar ook wel een deel van mijn fascinatie voor het programma uit voort. Want naast de ongemakkelijke liefdesschermutselingen is het ook een programma waaraan ik me behoorlijk kan ergeren.
Om te beginnen is het wreed leedvermaak: wie gaat er nu met twee andere concurrenten onder het toeziend oog van de beoogde liefdespartner, de camera en een miljoenenpubliek, proberen een serieuze relatie op te bouwen? Alle voorwaarden om zoiets op een groot fiasco te laten uitdraaien zijn zorgvuldig door het productieteam op een hoop gegooid.
Maar mijn ergernis -en het vileine van het programma- gaan nog verder. We zitten nu midden in de discussies over het boerenleven: de stikstofcrisis, het dierenleed, de pesticiden, het koeiendiarree-opwekkende krachtvoer, de uitkoopregelingen, de Natura 2000-gebieden, natuurbehoud en milieu -maar daar hoor je bij BZV geen woord over. Dat is geen gespreksonderwerp!
En natuurlijk snap ik dat je op je eerste boerenliefdesdate niet over mestquota gaat beginnen, maar dat het nooit, nooit, nooit in het programma ter sprake komt, neigt naar volksverlakkerij. Als ik een relatie met een boer wil beginnen, zou ik op date twee of drie toch echt een keer vragen wat een mogelijke toekomstige partner nou vindt van de stikstofcrisis, dierenwelzijn of biologisch boeren. Maar dat schijnt voor niemand een gespreksonderwerp te zijn.
Oeverloos geneuzel of er wat groeit, en dat de kriebels beginnen te komen en dat er nog stapjes gezet moeten worden, dat houdt maar niet op. Maar een beetje zakelijke discussie over de agrarische sector is niet aan onze liefdesstellen besteed.
En nooit zien we de wagen van het slachthuis voorrijden om koeien en varkens af te voeren. En nooit zien we de trotse boer de horens van de stieren afsnijden of het vrolijke krulstaartje van de varkens wegbranden. Toevallig heeft Yvonne Jaspers op die momenten altijd een vrije dag.
Nou ja, onze nationale koppelaarster Yvonne Jaspers speelt sowieso een dubieuze rol. Jarenlang, terwijl zij Boer Zoekt Vrouw presenteerde, stond ze op de payroll van ForFarmers, het grootste veevoederbedrijf van Europa. Ze was het boegbeeld van de campagne Proud to be a farmer. Hoeveel Jaspers met haar boerenpropaganda verdiende houdt ze geheim, maar zowel ForFarmers als Jaspers zelf hebben laten weten dat het om een substantieel bedrag ging. ForFarmers gaf aan dat promotieactiviteiten van Jaspers meer publiciteit opleveren dan andere reclamecampagnes.
De vraag wat de publieke omroep in zijn hoofd haalt met zo’n onverbloemd reclame- en boerenpropagandaprogramma schiet bij het zien van BZV regelmatig door mijn hoofd. Maar ja, kijkcijferkanon hè, dan weet je het wel.
Nog meer valse voorstelling van zaken in Boer zoekt vrouw: het programma doet het voorkomen alsof de agrarische sector gevuld is met sociaal onbeholpen kneuzen die soms behoorlijk diep in het autismespectrum zitten, en in ieder geval niet in staat zijn een relatie op te bouwen.
Ik heb me weleens laten vertellen dat er ook andere beroepsgroepen zijn waarin het minstens zoveel moeite kost om een relatie aan te gaan en te onderhouden, zoals vrachtwagenchauffeurs, mensen werkzaam in de grote vaart en niet te vergeten uitvaartondernemers. Daar zien we geen programma over. ‘Begrafenisondernemer zoekt vrouw’ klinkt nou eenmaal wat unheimischer.
Maar goed, het is allang bekend dat Boer zoekt vrouw geen reality-programma is, maar eerder fake of fantasy.
Valt er dan niets te leren van Boer zoekt Vrouw?
Nou ja, in de laatste aflevering van dit seizoen had boer Martijn, die zijn liefde heeft gevonden bij Ciska, een treffende levensles voor ons in petto: “Ik ben erachter gekomen dat het in het leven niet draait om de hoeveelheid koeien, maar om het gevoel dat je hebt,” zei hij, terwijl hij met een verliefde blik schuchter in de camera keek.
Lees over hoe je duurzaam kan boeren hier!