Vorig jaar zou het er dan toch echt van komen: ik heb in Europa al veel Romeinse en Griekse opgravingen gezien, maar aan Trier had ik nog nooit een bezoek gebracht. Wat dichtbij is, wordt nou eenmaal vaak minder gewaardeerd dan lekkers van ver.
Trier, Porta Nigra, Romeinse thermen en een geweldig archeologisch museum, naar het schijnt. Hoog tijd om dat even van mijn must-see-lijstje af te vinken.
Hotelletje zoeken dus. Alleen, Trier leek ons wel een beetje druk en toeristisch, dus keken we ook naar logies daarbuiten. Enfin, we vonden een idyllisch plaatsje op veertig kilometer van Trier. En het was precies zoals je denkt: leuke Fachwerkhäuser in een slaperig dorp tussen de heuvels. Zo’n dorp vol Duitse dingen. Kortom, zo’n dorp dat van Bratwurst en Sauerkraut aan elkaar hangt.
Toch wel erg veel hotelletjes in dit dorp, ontdekten we snel. Why? Nou dat was nogal logisch, want er was een topattractie in het dorp: een vulkanisch bad!
Tot zo’n tienduizend jaar geleden is de Eifel regelmatig opgeschrikt door vulkaanuitbarstingen. En nog steeds is de ondergrond in dit gebied zo warm dat het bronwater, dat van 2000 meter diepte naar boven komt, een constante temperatuur van 32 graden heeft. Zomer en winter, al duizenden jaren. Bronwater vol heilzame mineralen, waarmee ik jullie verder niet zal vermoeien.
Nou ben ik nog nooit in een sauna geweest, en ik ben niet echt een zwemmer, maar deze kans wilde ik me toch niet laten ontgaan. En zodoende lagen we een half uurtje later in de Vulkaneifel Therme te dobberen.
Het was voor ons een openbaring. We hoorden onze knokige botten en pezen van puur plezier openklappen. Hups, nog even in een iets kleiner bad. Daar leek het water zelfs nog een beetje warmer. Kijk, voor jullie is het misschien niets nieuws, maar voor ons ging er een nieuwe wereld open.
En terwijl ik zo in dat warme water hing, moest ik ineens denken aan alle discussies over de slechte staat van ons grondwater en natuurlijke bronwater.
Perrier wordt inmiddels zelfs beschuldigd van fraude; ze schijnen te sjoemelen met dat ‘natuurlijk’ bronwater. Want natuurlijk bronwater bestaat haast niet meer. Door vervuiling van het grondwater blijken er zelfs fecaliën, pesticiden en PFAS-resten in te zitten. Dat natuurlijk bronwater wordt dus gewoon gefilterd voordat het in een mooi flesje gaat. Volgens menigeen is kraanwater op zijn minst zo gezond als bronwater, en dat hoef je niet eens in een plastic fles te stoppen.
Dat mag dan allemaal problematisch zijn, hier in de Eifel dronken wij dat vulkaanwater niet, maar lagen we lekker in die 32 graden te badderen. In de folders lazen we dat zelfs de Romeinen al in deze thermen rondzwommen, want die hielden na al die lange marsen en dat geknok tegen de Germanen ook wel van een relaxed, oppeppend badje.
Ik vond dat ter plekke een bijzonder idee. Nou geef ik toe dat ik nogal gevoelig ben voor geschiedenis, maar de gedachte dat op deze zelfde plek, tweeduizend jaar voor mij, woeste Romeinen hetzelfde plezier aan datzelfde bad hebben beleefd als ik nu, ontroerde me.
In ons hotel aangekomen, rozig en door en door vulkaanwarm, bleek het voor de helft vol te zitten met Fastengänger: mensen uit heel Duitsland, die kwamen kuren om te ontspannen, en vooral een week lang nauwelijks te eten, om hun lichaam en geest te resetten. Blijkbaar had ons hotel ook van ‘niets consumeren’ een verdienmodel gemaakt.
Nog zoiets vreemds, in Duitsland barst het van de kuuroorden, en je kunt zelfs werkverlof krijgen om te kuren, om je darmen, maag, stofwisseling en bloedsomloop op peil te krijgen. Net zoals de Fastengänger uit ons hotel, zoals ons nu duidelijk werd. Met ‘burn-out’ zijn ze een paar kilometer over de grens daarentegen weer veel minder goed bekend. Ook ziektebeelden zijn kennelijk cultuurgebonden.
De volgende dag wilden we toch even naar de oorsprong van dat vulkanisch bad kijken. Krijg nou wat: in de Eifel liggen tientallen vulkaanmeren, allemaal ontstaan tussen de 45.000 jaar en 10.000 jaar geleden, toen het hier één groot pandemonium aan uitbarstingen was. Gloeiende lava kwam in contact met het grondwater, met als gevolg enorme vulkanische erupties. De opslingerende lava en rotsblokken vielen weer terug in de kraters, koelden daar razendsnel af en stolde tot een ondoordringbare bodemlaag. Regen vulde vervolgens de kraterkommen met water. Dat zijn nu die meertjes, soms wel 700 meter in doorsnede en bijna honderd meter diep. De oude vulkaantrechter dus, is veranderd in een meer.
Ik heb daar met verbazing staan kijken. Wij denken wel dat de natuur altijd hetzelfde is, maar de eerste Germanen die hier tienduizend jaar geleden rondliepen, leefden toch echt in een zeer vulkanisch gebied. In geologische termen is dat pas gisteren!
En alsof de duvel ermee speelde, barstten opeens in diezelfde week de vulkanen in IJsland weer open: wat in de natuur voor eeuwig lijkt, kan voor je het weet voorgoed weer veranderd zijn. Alles is veranderlijker dan je denkt, zelfs binnen enkele duizenden of honderden jaren.
Kratermeer Pulvermaar, Eifel
Nou ja, de volgende dag besloten we om niet naar Trier te gaan, maar nogmaals een duik in ons nieuw ontdekte Vulkanbad te nemen.
Duitsers mogen dan veel op hebben met Körperkultur, in het bad zagen we een overvloed aan stramme ledematen, en waren de overmatige buikjes niet van de lucht. Dat kregen zelfs de Fastengänger uit ons hotel ook niet meer in balans. Nee, het was niet bepaald een jonge, hippe of multiculturele omgeving te noemen, dat bad van ons.
Nou ja, wij de volgende dag weer naar huis. Misschien schaamden we ons wel een beetje dat we zo’n plezier hadden beleefd aan zo’n bejaardendorp met dito Vulkanbad.
Dat was vorig jaar. Enkele weken geleden hoorde ik een gilletje van mijn vrouw uit de voorkamer. Ze had een artikel gelezen over de wereldberoemde, avant-gardistische fotograaf Cindy Sherman, die zichzelf in allerlei rollen fotografeert en in de belangrijkste musea van de wereld te bewonderen valt. En wat zei Cindy Sherman? ‘Ik ga al jarenlang naar een Medical Spa in Duitsland. Die luxe gun ik me.’ Nou ja, als de hipste fotograaf van New York dat mag, dan mogen wij het ook!
Dus vorige week lagen we, na een jaar, weer in ons 32 graden Vulkanbad, tussen de ontspannen drijvende lichamen. Het deed me weer eens beseffen hoe dankbaar we mogen zijn, dat we al dat moois zomaar van onze planeet cadeau krijgen: bronwater, vulkaanwater, mineraalwater; helend, warm, zuiver. En ik moest denken aan de staat van ons grondwater en het mineraalwater dat eigenlijk geen natuurlijk mineraalwater meer is.
Maar liggend in dat bad kreeg ik toch ook weer wat hoop en vertrouwen: al duizenden jaren komt dat water met exact 32 graden naar het oppervlak, en het zal dat nog tienduizenden jaren blijven doen. Daar helpt geen moedertje lief aan. De aarde is nou eenmaal krachtiger dan de mens. Die trekt zich van ons niets aan, maar gaat gewoon door. En net als die oude Romeinen, en wij nu, zullen over honderden jaren mensen genieten van deze oerkracht van de natuur.
En overigens: bij die Romeinse opgravingen in Trier zijn we nog steeds niet geweest.
Bron: NRC 5-9-2024; NRC 26-7-2025